BEYNƏLXALQ XALÇA FEST

Faiq Əhməd

Faiq Əhməd Azərbaycan mənşəli, beynəlxalq aləmdə tanınan bir rəssamdır. 2007-ci ildə Venesiya Biennalesində ölkəsini təmsil etmişdir. O, ənənəvi dekorativ sənətləri və xalça sənətinin vizual dilini müasir heykəltəraşlıqla birləşdirən konseptual əsərləri ilə məşhurdur. Faiq Əhmədin işi qədim texnikaları yenidən təsəvvür edir, ənənələri dekonstruksiya edərək vizual sərhədləri zorlayır və stereotiplərə meydan oxuyur.

Eldar Mikayılzadə Eldar Mikayılzadə məşhur Azərbaycan xalça dizayneri, vizual sənətkar və qrafik dizaynerdir. Onun karyerası bir neçə onilliyi əhatə edir və ənənəvi Azərbaycan motivlərini müasir sənət ifadələri ilə inteqrasiya edən yenilikçi xalçaların yaradılması ilə xarakterizə olunur. Onun yanaşması, xalça toxuma sənətini yalnız praktik bir əl işindən tanınmış gözəl sənət formasına qaldırmaqda mühüm rol oynamışdır, bununla da xalçaları sadəcə ev əşyası kimi təsnif edən uzunmüddətli stereotipləri sorğulamışdır. Xalça dizaynı sahəsində əldə etdiyi nailiyyətlərə əlavə olaraq, o, Azərbaycan manatının ilkin eskizlərini hazırlamaqla qrafik dizayna da mühüm töhfələr vermişdir. Onun əsərləri beynəlxalq miqyasda nümayiş olunmuş və toplanmışdır, xalçalar Rusiya, Avropa və Yaxın Şərqdəki özəl kolleksiyalarda yer alır. Azərbaycan sənətinə göstərdiyi əhəmiyyətli töhfələrə görə, 2018-ci ildə Azərbaycan Xalq Artisti fəxri adı ilə təltif olunmuşdur.

Aydan Salahova və “Azərxalça” ASC-nin arasındakı bu əməkdaşlıq ənənəvi və müasir bədii vizyonun birləşməsində yeni bir dövrün başlanğıcını qeyd edir. Onların sonuncu yaradıcılığı "Memarlığın Yaddaşı " yalnız bir xalça deyil – bu, zaman, irs və mənəvi davamlılıq üzərində düşünmədir. Kompozisiyanın mərkəzində bir addım yer alır ki, bu da keçid, yüksəliş və keçmişlə gələcək arasındakı yola bir simvol olaraq güclü bir əlamətdir. Şərq fəlsəfəsi və müqəddəs memarlıqda addım həm hərəkət, həm də refleksiya kimi qəbul edilir, insanı dayanmağa və irəliləmədən əvvəl səyahəti qəbul etməyə çağırır. Usta sənətkarlıqla toxunmuş bu xalça Azərbaycan xalçaçılığının toxuma irsini Salahovanın dərindən gələn bədii dilinə körpü kimi birləşdirir. Bu əsərlə “Azərxalça” ASC və Aydan Salahova bizi yaddaşın içinə addım atmağa dəvət edir, ənənəni bu günün prizmasından yenidən şərh edir.

Sənətkar haqqında

Aydan Salahova 25 mart 1964-cü ildə Moskva şəhərində anadan olmuş, dünya miqyasında tanınan bir Azərbaycanlı sənətkardır. 1987-ci ildə Moskva Dövlət Surikov Rəssamlıq İnstitutunu bitirmiş və 2000-ci ildən etibarən burada professorluq edir. Salahovanın sənət dünyasındakı mütəxəssisliyi və təsiri misilsizdir. O, Rusiya Rəssamlıq Akademiyasının akademikidir. Onun əsərləri gender mövzuları, İslamda qadınların seksualiteti və Şərq ilə Qərb arasındakı qarşılıqlı əlaqələri araşdırır və dünyadakı həm izləyiciləri, həm də kolleksiyaçıları cəlb edir. Salahovanın əsərləri beynəlxalq miqyasda həm özəl, həm də dövlət kolleksiyalarında yer alır. Onun 1991 və 2011-ci illərdə Venesiya Biennalesində iştirak etdiyi sərgiləri böyük diqqət və tərif qazanmışdır.

Samirə Allahverdiyeva və “Azərxalça” ASC-nin əməkdaşlığı

Samirənin uşaq vaxtı kənd yerlərində keçirdiyi xatirələrdən ilhamlanan bu kolleksiya nar və əncirin bolluğunu xalça sənətinə köçürür. Rənglərin dərinliyi və toxunuşun canlılığı hər bir parçada hiss olunur.

Sənətkar haqqında

Əslən Zəngilandan olan Samirə Allahverdiyeva Astraxanda anadan olub. 2007-2014 illər ərzində Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının rəngkarlıq üzrə bakalavr, qrafik dizaynerlik üzrə isə magistr pilləsini qurtarıb, Gənc Rəssamlar İttifaqının üzvüdür. Azərbaycan, Türkiyə, Amerika, Belçika və Rusiya kimi ölkələrdə sərgilərdə iştirak edib, əsərləri şəxsi kolleksiyalarda saxlanılır.

Rəqəmsal rəssamlar Nərgiz Əsgərova və Şəlalə Salamzadənin təqdimatında qədim tarixə malik ənənəvi xalçaçılıq sənətinə ithaf olunmuş konesptual video instalyasiyalar nümayiş ediləcəkdir Rəqəmsal performansın musiqi tərtibatçısı Azər Hacıəsgərlidir

“Görünməz iplər”. Nano video-art

Nərgiz Əsgərova

Nano-rəssam “Görünməz iplər” nano video-art performansında xalq inancını çanlandırır. “Əgər iki insan bir-biri üçün yaradılıbsa onlar görünməz iplə bağlıdır. Həyat yolu qarşılarına çətin, keçmə-keşli maneələr çıxararaq onları ayırmağa çalışsa da o ip zamanla yavaş-yavaş nazilsə də, amma görünməz bağlar daha da möhkəmlənərək heç vaxt qopmur. Və bu yol o iki insan qovuşana qədər davam edəcəkdir.” Rəssam elektron mikroskopla əldə etdiyi Azərbaycan xalçaçılıq sənətində geniş istifadə olunan qırmızı rəngli ipin adi gözlə görə bilmədiyimiz nano görüntülərindən bəhrələnərək hazırladığı audio-vizual instalyasiyanı təqdim edir.

"Ana xətt". Video-art

Şəlalə Salamzadə

Rəqəmsal estetika və mədəni narrativlərin sintezi ilə tanınan multidissiplinar rəssam “Ana xətt” video instalyasiyasında qədim Azərbaycan xalçasının vizual və semantik sistemini müasir - anakartın strukturu ilə paralel şəkildə yeni bir yaddaş xəritəsi qurmuşdur. Bu qara-ağ video instalyasiya xəyal ilə kod arasındakı incə sərhəddə baş verən çevrilməni vizuallaşdırır. Burada ilmələr naqilə, naxışlar isə elektrik sxeminə çevrilir. Xalça texnologiyası və rəqəmsal mexanika bir-birinə qarışaraq tək bir sistemə transformasiya olunur. Bununla da, video anakartı yeni dövrün xalçası kimi təqdim edir.

Rəqəmsal və süni intellekt rəssamı: Aişə Hacıyeva

Musiqi: Azər Əsgərov

“İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi tərəfindən təqdim olunan “Zaman” rəqəmsal sərgisi, Bakının simvolu sayılan qədim Qız Qalası abidəsinin ətrafındakı meydanda LED ekranlı qeyri-adi instalyasiya şəklində nümayiş etdirilməsi nəzərdə tutulur.

Rəqəmsal sərgi, İçərişəhərin Şirvanşahlar Sarayı və Qız Qalası ilə birlikdə UNESCO-nun Ümumdünya Mədəni İrs Siyahısına daxil edilməsinin 25-ci, Azərbaycanın ənənəvi xalçaçılıq sənətinin UNESCO-nun Qeyri-maddi Mədəni İrsin Reprezentativ Siyahısına daxil edilməsinin 15-ci ildönümünə ithaf olunub.

Rəqəmsal instalyasiya, həm qədim İçərişəhərin memarlığını, həm də Bakı-Şirvan və Qarabağ xalçalarının zəngin ornament motivlərini zaman vəhdətində canlandıraraq, mədəniyyətimizi müasir üslubda təbliğ edəcək.

“İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi tərəfindən təşkil olunan “Xovsuz xalçalar” sərgisinin, Şirvanşahlar Sarayı Kompleksinin I həyətində açıq havada nümayişi nəzərdə tutulur.

Xalça sənətinin ilk sadə nümunələri — həsir, çətən, buriya, daha sonralar isə palaz, cecim, ladı, kilim, şəddə, vərni, zili, sumax kimi xovsuz xalçalar tarixən evlərimizin bəzəyinə çevrilmişdir.

Sərgidə “İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsiinin fond kolleksiyasına daxil olan, toxuma üsulu, kompozisiya quruluşu, ornament zənginliyi və rəng koloritinə görə bir-birindən fərqlənən altı ədəd böyük ölçülü xovsuz xalça təqdim olunacaq.

İçərişəhərdə yerləşən və Azərbaycanın tolerantlıq ənənələrini əks etdirən zəngin nümunələrlə tanınan Tolerantlıq Evində, Xalq Rəssamı Eldar Mikayılzadənin “Üç Peyğəmbər” xalçası nümayiş olunacaq.

Bu xalça, dinlər arasında tolerantlıq, dialoq və birgəyaşayış ideyasını xalça sənəti vasitəsilə ifadə edən nadir əsərlərdən biridir. “Üç Peyğəmbər” xalçası Azərbaycanın müxtəlif inanc və mədəniyyətlərini bir araya gətirərək, bəşəriyyətin ortaq mənəvi dəyərlərini, səmavi dinlərin fövqündə dayanan birgə dəyərlərini sənətin dili ilə təqdim edir.

Xalçada İslam (Həzrət Məhəmməd), Xristianlıq (Həzrət İsa) və Yəhudilik (Həzrət Musa) peyğəmbərləri birgə təsvir olunmuşdur. Bu yanaşma fərqli dinlərin ortaq kökünə və dəyərlərinə diqqət çəkir, eyni zamanda radikal düşüncələrə qarşı sənətin dili ilə səsləndirilmiş bir etirazdır: fərqli dinlər eyni xalçada yanaşı və vəhdət şəklində təqdim olunur.

Sərginin əsas ideyası sülh, birlik və qarşılıqlı hörmət prinsiplərinin təbliğinə yönəlib.

Ənənəvi İncəsənət Mərkəzinin “Dastan” brendi xalça motivləri ilə zəngin yeni kolleksiyasını təqdim edəcək. Sərgidə xovsuz və xovlu xalça naxışlarından ilhamlanaraq hazırlanmış 30-dan çox keramika, batika, zərgərlik, dekorativ boyakarlıq və taxta məmulatları nümayiş olunacaq.

Ziyarətçilər sərgi salonunda mərkəzin kitabxanasından xalçaçılığa aid ədəbiyyatlarla tanış ola, tanıtım xarakterli videoçarxları izləyə və dizayn tərtibatının ustalar tərəfindən icra olunması prosesini canlı şəkildə müşahidə edə biləcəklər.

Sərginin əsas məqsədi Azərbaycanın qədim və zəngin tarixi-mədəni irsini təbliğ etməklə yanaşı, müasir zövqün tələblərinə cavab verən sənət nümunələrini təqdim etməkdir.